Trường Mầm Non là một môi trường giáo dục đặc biệt dành cho trẻ em từ độ tuổi 3 đến 6, nơi chúng được tạo dựng và phát triển các kỹ năng cơ bản và tư duy thông qua các hoạt động giáo dục có hệ thống. Mục tiêu của trường Mầm Non không chỉ là giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần mà còn là nơi hình thành những phẩm chất xã hội, kỹ năng giao tiếp và lòng tự tin.
Trường mầm non là cơ sở giáo dục thực hiện giáo dục mầm non, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi. Trường mầm non có nhiệm vụ tổ chức các hoạt động giáo dục, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em nhằm phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ và các kỹ năng cần thiết cho trẻ em.
Trường mầm non được hình thành từ rất sớm ở Việt Nam. Trong thời kỳ phong kiến, trường mầm non được gọi là "mẫu giáo", chỉ dành cho con em của các quan lại, nhà giàu. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nhà nước Việt Nam đã quan tâm đến việc phát triển giáo dục mầm non. Năm 1946, Bộ Giáo dục đã ban hành Sắc lệnh số 204-SL về việc thành lập các trường mẫu giáo ở các thành phố lớn.
Từ năm 1946 đến năm 1954, hệ thống trường mầm non ở Việt Nam được phát triển mạnh mẽ. Sau năm 1954, hệ thống trường mầm non tiếp tục được phát triển, đáp ứng nhu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ em của nhân dân.
Hiện nay, hệ thống trường mầm non ở Việt Nam đã phát triển khá toàn diện, với nhiều loại hình khác nhau, đáp ứng nhu cầu của đông đảo các bậc phụ huynh.
Từ đó đến nay, hệ thống trường mầm non ở Việt Nam đã phát triển nhanh chóng cả về số lượng và chất lượng. Đến năm 2023, cả nước có hơn 57.000 trường mầm non, với hơn 2 triệu trẻ đang theo học.
Giáo dục mầm non là bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục mầm non thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ ba tháng tuổi đến sáu tháng tuổi (Điều 21 – Luật Giáo dục, 2005).
Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một (Điều 22 – Luật giáo dục, 2005); hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
Trường mầm non thực hiện các hoạt động giáo dục, chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em theo chương trình giáo dục mầm non. Các hoạt động của trường mầm non bao gồm:
Trường mầm non có cơ cấu tổ chức như sau:
Trường Mầm Non thường được tổ chức thành các lớp học nhỏ, với từ 15-25 học sinh mỗi lớp. Có các phòng học riêng biệt cho các hoạt động khác nhau như vận động, nghệ thuật, và ngôn ngữ. Các giáo viên được đào tạo chuyên sâu về giáo dục trẻ mầm non để đảm bảo chất lượng giảng dạy và sự quan tâm tận tâm đến từng học sinh.
Trường Mầm Non thường có sự hỗ trợ từ các chuyên gia về phát triển trẻ em, bao gồm giáo viên, trợ giáo viên, và đội ngũ chăm sóc học sinh. Ngoài ra, sự hợp tác chặt chẽ với phụ huynh cũng là một phần quan trọng, giúp đảm bảo sự liên kết giữa giáo dục tại trường và tại nhà.
Chức năng, nhiệm vụ của trường mầm non được quy định tại Điều 17 của Luật Giáo dục 2019.
Chức năng chính của trường Mầm Non là cung cấp một môi trường giáo dục tích cực, khuyến khích sự phát triển tự nhiên của trẻ. Nhiệm vụ của trường là phát triển kỹ năng cơ bản như đọc, viết, đếm, vận động, và cũng khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phê phán. Đồng thời, trường Mầm Non cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục đạo đức, giúp trẻ hình thành những giá trị tích cực, cụ thể như sau:
Trường Mầm Non thường hoạt động trong khoảng từ thứ Hai đến thứ Sáu, với thời gian rãnh giữa các buổi để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh.
Ngoài ra, nhiều trường Mầm Non còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa vào cuối tuần hoặc trong kỳ nghỉ để tăng cường trải nghiệm giáo dục của trẻ.
Các loại hình trường mầm non được phân loại theo các tiêu chí sau:
Ngoài ra, có thể phân loại các loại hình trường mầm non căn cứ vào đối tượng chủ sở hữu như sau:
Trường mầm non công lập là cơ sở giáo dục mầm non do Nhà nước thành lập, đầu tư và quản lý. Trường mầm non công lập được miễn học phí cho trẻ em.
Trường mầm non tư thục là cơ sở giáo dục mầm non do các tổ chức, cá nhân thành lập, đầu tư và quản lý. Trường mầm non tư thục được thu học phí theo quy định của pháp luật.
Trường mầm non dân lập là cơ sở giáo dục mầm non do các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, cá nhân thành lập, đầu tư và quản lý. Trường mầm non dân lập được thu học phí theo quy định của pháp luật.
Một số trường Mầm non còn được phân loại theo cấp độ giáo dục: