Gạo lứt có hàm lượng chất dinh dưỡng rất cao, và được rất nhiều người giảm cân hay người tiểu đường ưa chuộng.
Gạo lứt là gạo qua quá trình xay xát chỉ loại bỏ lớp vỏ trấu bên ngoài, giữ lại được trọn vẹn các chất dinh dưỡng lớp ngoài cùng, thường có vị thơm đặc trưng. Nó được coi là một loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe, vì nó giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất hơn so với gạo trắng thông thường.
Gạo lứt thường có chứa canxi, selen, tinh bột, protein, chất xơ, sắt, chất béo, magie...và chứa nhóm vitamim B như vitamim B1, vitamim B2, vitamim B6...
Gạo lứt thông thường có 3 phần chính:
Có nhiều loại gạo lứt và đây là 4 loại gạo lứt phổ biến:
Tuy nhiên, gạo lứt đỏ và gạo lứt đen nổi bật về thành phần dinh dưỡng cao hơn gạo lứt thông thường.
Mặc dù gạo lứt rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên bạn chỉ nên ăn 2-3 lần gạo lứt trong tuần, ăn gạo lứt thường xuyên không mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe, không những vậy nó còn có thể gây phản tác dụng. Đồng thời, ăn cơm gạo lứt bạn cần ăn chậm, nhai kỹ để tránh gây khó tiêu.
Ngoài ra, gạo lứt không phải dành cho tất cả mọi người, một số người không nên ăn gạo lứt như trẻ em, người gầy gò, người lớn tuổi, người mới ốm dậy, người có thể trạng yếu, phụ nữ sau sinh...Những người này thể trạng kém, hệ tiêu hóa yếu nên có thể không hấp thu đuọc nhiều dưỡng chất trong gạo lứt.
Gạo lứt là một loại ngũ cốc lành mạnh, có lợi chó sức khỏe, tuy nhiên nó cũng tiềm ẩn một số nguy cơ khi sử dụng như:
Nếu bạn ăn gạo lứt chất lượng thì nó mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Gạo lứt cần được gieo trồng trên các cánh đồng có nguồn nước, đất sạch. Không trồng gọa lứt gần các khu công nghiệp, nơi bị ô nhiễm, hay các khu xử lý nước thải...
Gạo lứt cần được kiểm tra kỹ để đảm bảo an toàn khi sử dụng, không có các chất bảo quản, chất tạo màu, không có các hóa chất độc hại...
Người bị bệnh thận nên có chế độ ăn uống có ít chất kali và photpho. Vậy nhưng, gạo lứt lại chứa cả kaki và photpho, cho nên nếu ăn thường xuyên sẽ có thể gây hại cho những ai bị bệnh thận. Vì vậy, những người bị bệnh thân không nên dùng gạo lứt.
Asen là một chất gây hại cho sức khỏe. Một số lý do giải thích lớp vỏ cám gạo lứt cho chứa asen có thể là do nước tưới hay môi trường gieo trồng, phát triển của gạo lứt bị nhiễm asen. Khi dùng gạo lứt, để loại asen ra gạo lứt thì có thể cho gạo lứt vào ngâm trong nước khoảng 12 - 24 tiếng, sau đó vo lại kỹ với nước.
Cách làm nãy cũng giúp loại đi một phần lượng asen tích tụ ở gạo lứt ( ở phần vỏ cám gạo).
Gạo lứt thường sẽ cứng hơn gạo trắng thông thường, do gạo lứt vó một lớp vỏ cám bao bọc ở bên ngoài. Do đó, bạn cần nhai chậm, nhai kỹ, để cơm gạo lứt thật mềm trước khi nuốt, để tránh làm tổn thương dạ dày,
Gạo lứt bạn cần phơi kỹ rồi mang đi bảo quản, nhất là vào mùa mưa, gạo lứt dễ bị ẩm mốc và vi khuẩn xâm nhập. Khi bạn thấy gạo có dấu hiệu ẩm mốc, thì nên bỏ ngay, tuyệt đối không nên dùng gạo lứt bị ẩm mốc, hư hỏng, nếu không có thể gây hại cho sức khỏe hay gây ngộ độc thực phẩm.
Để kiểm tra độ tươi của gạo lứt bạn có thể ngửi hạt gạo, nếu có mùi thơm tự nhiên thì đây là gạo lứt tươi. Nếu gạo lứt có mùi lạ, không còn mùi như lúc đầu có thể gạo đã bị vi khuẩn xâm nhập. Bạn có thể kiểm tra gạo lứt đã hư hỏng chưa như sau:
Khi thấy gạo lứt có dấu hiệu bị hư hỏng, bạn nên vứt đi, không nên sử dụng.
Gạo lứt khi bị hư hỏng và mốc thì không nên sử dụng, để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe.
Nếu bạn sử dụng những hạt gạo lứt bih ẩm, có các đốm đen hay bẻ hạt gạo có các đốm xanh, là những dấu hiệu gạo lứt bị mốc, nếu ăn vào có thể gây ngộ độc hay các vấn đề khác cho sức khỏe, thay vì bỏ gạo lứt này thì bạn có thể cho chim, vịt hay gà ăn cũng được.
Vậy những trường hợp gạo lứt mới bị mốc ít và được phát hiện sớm thì bạn có thể loại bỏ những phần gạo bị mốc, cho những hạt gạo lứt chưa bị mốc vào vo sạch và thêm chút muối, sau đó mang ra phơi khô. Khi dùng có thể thêm một ít giấm để đánh bay mùi ẩm mốc.
Tuy nhiên, tốt nhất là bạn không nên sử dụng gạo lứt bị mốc ( kể cả mốc ít hay nhiều), vì nó nhiều tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe, vì vậy, bạn nên mua lượng gạo lứt vừa dùng, để tránh gạo bị ẩm mốc hay hư hỏng trong quá trình bảo quản.