.png)
Tôi xin chia sẻ với các bạn sự khác biệt văn hóa khi làm việc với người nước ngoài mà tôi có dịp trải nghiệm ở Việt Nam và tại nước Anh nơi tôi đang sống.
- Lúc ở Việt Nam, tôi làm cho rất nhiều công ty trong hơn 10 năm. Ngoài các sếp là người Việt Nam, tôi làm việc với các sếp trực tiếp là người nước ngoài ví dụ như Nhật Bản và Đài Loan, hai đất nước có cách làm việc rất nghiêm khắc theo kiểu phân cấp bậc rõ ràng (hierarchy) và coi trọng hình thức trong giao tiếp. Tuy nhiên, khi họ đến Việt Nam một thời gian, các nghi lễ và cách thức làm việc có sự thay đổi theo hướng phù hợp hơn với nhân viên người Việt. Ví dụ như người Đài Loan và Nhật Bản đều cúi đầu chào thấp khi gặp nhau. Người Nhật Bản yêu cầu cao trong công việc, họ đối xử với nhân viên khá mềm mỏng và tế nhị, nhưng người Đài Loan rất nghiêm khắc với cấp dưới và sẵn sàng rầy la nhân viên nếu làm việc không đúng yêu cầu. Điều này có gia giảm để phù hợp với cách làm việc của người Việt, nhưng không mất đi, bởi vì đó là bản sắc dân tộc của họ.
- Tôi và các nhân viên Việt Nam cũng phải tìm cách ứng xử để phù hợp với những người nước ngoài đang làm việc tại công ty mình và trò chuyện với nhân viên mới để giúp họ hiểu cách làm việc trong môi trường văn hóa khác biệt. - - -- Ngoài người Nhật Bản và Đài Loan, tôi còn làm việc với người Pháp, tiếp xúc với nhiều người Âu, Mỹ, Á.
- Khi sang Anh Quốc, điều trở ngại nhất của tôi ngoài ngôn ngữ là văn hóa. Mặc dù ở Việt Nam chuyên ngành học đại học của tôi là ngôn ngữ và văn chương Anh (Học về văn hóa, lịch sử, chính trị, tôn giáo… của Anh và Mỹ bằng Tiếng Anh), tôi cũng đọc các tác phẩm văn học Anh và tiếp xúc với Tiếng Anh từ sớm (11 tuổi), nhưng khi sang Anh tôi vẫn mất một thời gian để hội nhập . Ví dụ khi đồng nghiệp của tôi kể một câu chuyện, mọi người cười ồ lên trong khi tôi không thấy có gì mắc cười. Mặc dù tôi hiểu hết câu chuyện, nhưng không hiểu được ý nghĩa đằng sau đó do chưa sống lâu trong nền văn hóa bản địa.
Ngoài người Anh bản xứ, tôi tiếp xúc hàng ngày với những người đến từ khắp nơi trên thế giới, mọi màu da. Môi trường làm việc của tôi trong lĩnh vực giáo dục, điều này giúp tôi có dịp học hỏi và hiểu sâu hơn về văn hóa, giáo dục và con người ở Anh. Nước Anh ngày nay tuy vẫn bảo thủ, nhưng là một đất nước đa chủng tộc, đa tôn giáo chứ không giống ngày xưa chỉ có người bản xứ sinh sống do làn sóng nhập cư vào Anh. Ngày nay Luân Đôn được tờ Independent của Anh xem là “The world’s melting pot” (Melting pot: Sự hỗn hợp nhiều chủng tộc và văn hóa khác nhau). Tại Manchester nơi tôi sống, khi đi ngoài đường bạn có thể thấy cách ăn mặc của rất nhiều dân tộc trên thế giới từ Sari – trang phục truyền thống của phụ nữ Ấn Độ, Khăn choàng “Hijab” và áo choàng dài màu đen “Abaya” của phụ nữ Hồi Giáo, cho đến mũ sợ chúa (Kippah, kippot) của người đạo Do Thái.
Người Anh vẫn giữ truyền thống văn hóa của mình, tuy nhiên họ tôn trọng các nền văn hóa khác, họ khuyến khích các dân tộc vẫn giữ được bản sắc của mình khi đến Anh sinh sống qua các đạo luật chống phân biệt, kỳ thị chủng tộc, các lễ hội của các nền văn hóa khác được tổ chức khắp nơi nhất là ở Luân Đôn và các thành phố lớn.
Tầm quan trọng của việc học ngoại ngữ
- Giao tiếp bao gồm lời nói (Ngôn ngữ) và hành động (Phi ngôn ngữ). Cả hai hình thức giao tiếp này đều quan trọng như nhau. Mỗi nền văn hóa đều có cách giao tiếp khác nhau hoặc đôi khi trái ngược nhau mà chúng ta cần tìm hiểu để tránh hiểu lầm, từ đó có thể dẫn đến việc mất đi cảm tình của đồng nghiệp hoặc mất đối tác, khách hàng.
- Cách Làm Việc Của Người Anh Và Người Châu Âu:
Người Anh bản xứ rất nhanh gọn, chuyên nghiệp và chính xác trong công việc và giờ giấc, yêu cầu công việc rất cao. Người Việt Nam ngại nói thẳng, nhưng người Anh sẽ nói ngay những gì họ gút mắc, không hài lòng trong công việc để có thể giải quyết triệt để ngay lúc đó. Người Anh đặt luật pháp lên cao hơn tình cảm. Xã hội Anh coi trọng bằng cấp và chú trọng vào chuyên môn sâu của từng ngành. Cũng như các dân tộc khác, người Anh có lòng tự hào dân tộc rất cao.
- Khi làm việc với người Anh và Mỹ, chúng ta cần cẩn thận ăn nói (Không nói đùa các vấn đề nhạy cảm ví dụ tôn giáo, chủng tộc, giới tính…) và cư xử lịch thiệp; không đụng chạm cơ thể (Giữ không gian giao tiếp), nếu không sẽ bị xem là mất lịch sự, thậm chí bị báo cáo lên cấp trên hoặc kiện tụng tội quấy rối tình dục. Những điều này người Việt Nam chưa xem là quan trọng nên chúng sẽ gây rắc rối cho chúng ta khi sang nước ngoài làm việc. Người Mỹ là các “chuyên gia kiện tụng”, xu hướng đó ở Anh đang tăng dần.
- Cách Đối Xử Với Trẻ Em Ở Anh và Châu Âu: Bạn đừng nói chuyện riêng nếu không quen biết với bé và không có người lớn (Ba mẹ) của bé ở kế bên.
- Không đụng vào người ví dụ xoa đầu, nựng má, nắm tay … Ngay cả khi bé té ngã, bạn cũng không được đỡ dậy mà để bé tự đứng dậy, gọi người nhà của bé đến hỗ trợ.
- Bạn không chụp hình khi chưa có sự đồng ý của ba mẹ bé. Một lần người bạn của tôi khi sang Anh chơi đã giơ máy định chụp một em nhỏ vì bé dễ thương quá, tôi phải ngăn bạn ấy lại ngay vì chưa xin phép Ba Mẹ bé (Mặc dù không ai thấy hành động đó của chúng tôi). Điều này rất khác so với ở Việt Nam phải không các bạn?
- Không mời trẻ em ăn bất cứ thứ gì. Bạn cần đưa cho ba mẹ bé kiểm tra và tự họ sẽ đưa cho bé ăn. Ở phương Tây, nhiều trẻ em bị dị ứng đồ ăn ví dụ như dị ứng với các loại hạt, hoặc gluten (Gluten là một họ các protein tìm thấy trong ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch), các dị ứng này có thể dẫn đến chết người.
- Chúng ta cũng không tặng quà là đồ ăn (Bánh, kẹo, sô cô la …) cho người lớn mà trong thành phần đồ ăn có hai loại trên trừ khi biết rõ và nói rõ cho họ biết là đồ ăn có các thành phần gây dị ứng.
- Không Gian Giao Tiếp:
Người Anh không đụng chạm hoặc đứng quá gần khi nói chuyện. Có một câu chuyện cho thấy sự khác biệt về không gian giao tiếp giữa người Anh và người Tây Ban Nha: Khi cả hai đứng nói chuyện tại một hội nghị, người Tây Ban Nha cứ tiến dần về phía người Anh cho đến khi khoảng cách giữa họ chỉ còn vài chục xăng ti mét. Người Anh bước lùi ra sau để giữ khoảng cách. Người Tây Ban Nha lại tiến tới, người Anh lại tiếp tục lùi cho đến cuối phòng. Như vậy mỗi bên đều vô tình áp văn hóa giao tiếp của mình vào cuộc trò chuyện với đối phương mà không nhận ra.
Thời Gian:
Người Châu Âu coi trọng sự chính xác về thời gian khi hẹn gặp đối tác và khi làm việc, họ không trễ giờ dù chỉ 1 phút vì điều đó là không tôn trọng người khác. Nhưng ở các nước Trung Đông, người ta có thể đến trễ cả nửa tiếng (Bạn không phải người Trung Đông thì vẫn nên đến đúng giờ). Người Việt Nam mình chuyên xài giờ dây thun cả trong công việc, hẹn hò. Điều này làm mất điểm của chúng ta với người nước ngoài.
- Mỗi dân tộc có một hoặc nhiều tôn giáo mà chúng ta cần tôn trọng. Muốn làm việc thành công với người nước ngoài, ta cần tìm hiểu đặc trưng về tôn giáo của họ.
- Phần lớn người dân Anh theo đạo Thiên Chúa, ngoài ra còn những tôn giáo khác như đạo Phật, đạo Hindu, đạo Do Thái, đạo Hồi cũng được tự do tín ngưỡng.
- Người Ấn Độ ở Anh vẫn theo đạo Hindu, họ không ăn thịt bò do xem con bò là giống loài linh thiêng. Người Hồi Giáo không ăn thịt lợn, nhưng lý do không ăn thịt lợn là do họ xem lợn là con vật bẩn thỉu. Như vậy chúng ta không thể tặng tranh dân gian Đông Hồ có hình lợn cho người Đạo Hồi nếu không muốn mất tình cảm đối với đồng nghiệp hoặc mất đối tác kinh doanh, mặc dù tranh Đông Hồ là một vật tiêu biểu cho văn hóa của người Việt Nam. Cũng như chúng ta không tặng dao nĩa cho người Nhật dù nó đẹp cỡ nào đi nữa, vì dao là biểu tượng mang ý nghĩa tự sát đối với người Nhật.
Chúng ta không nên nghĩ Hồi Giáo là khủng bố, mặc dù nghĩ đến Đạo Hồi sẽ có nhiều bạn nghĩ ngay đến bọn IS. Tôi đã tìm hiểu và làm việc với người đạo Hồi và cho rằng quan điểm đó hoàn toàn sai lầm. Nếu bạn đi máy bay, thấy người Đạo Hồi đọc kinh cầu nguyện hay hành lễ (Quì lạy) trên máy bay, bạn hãy cố gắng bình thường đừng biểu hiện thái độ gì. Các tôn giáo khác như Thiên Chúa Giáo, Phật Giáo, Do Thái Giáo,… đều có cách hành lễ riêng và chúng ta nên tôn trọng sự khác biệt đó.
Ngày Lễ Truyền Thống Và Các Ngày Lễ Liên Quan Đến Tôn Giáo.
Đối với người Anh và Châu Âu, lễ Giáng Sinh là dịp lễ lớn. Cũng giống như Tết của người Việt Nam, Giáng Sinh có một ý nghĩa truyền thống vô cùng quan trọng. Người ta tổ chức Hội chợ Giáng sinh (Christmas market) khắp mọi nơi, các trung tâm mua sắm đông nghẹt người. Mọi người quây quần trang trí cây thông Noel, cùng nhau nấu các món ăn truyền thống, ăn uống giải trí, tặng quà cho nhau, ai ở xa cũng muốn về đoàn tụ với gia đình.Tôi đã đón 3 lễ Giáng Sinh ở Anh, tôi rất yêu thích, nhưng tôi không cảm nhận được sự thiêng liêng như đối với Tết của người Việt Nam.
Cách đây mấy hôm tôi đọc bài viết của một người nước ngoài (Tên là Jesse Peterson) với tựa đề là KỆ TẾT trên VnExpress. Bài viết khá là thành kiến (bias), khen Tết thì ít mà chê bai thì nhiều. Cái chữ “Kệ” đó của anh ta sẽ gây đau lòng cho những người con đất Việt vì hoàn cảnh không thể về quê ăn Tết. Để hiểu được văn hóa của một đất nước, ngoài việc phân biệt cái tốt/ xấu theo lăng kính cá nhân mỗi người, chúng ta đặt trái tim mình vào đó thì sẽ hiểu cái “hồn” của mỗi dân tộc. Việc chỉ trích hay vẽ ra một bức tranh toàn những điều xấu xí (Mà dân tộc nào cũng có) sẽ không làm bạn yêu dân tộc đó được, thì lúc đó bạn sẽ “kệ”, mà chính cái “kệ” đó làm giảm khả năng thành công trong giao tiếp.
Ngoài lễ Giáng Sinh, người Anh còn có các ngày lễ truyền thống khác như Lễ Phục Sinh (Easter), Lễ hội Lửa Bonfire Night.
Nếu bạn làm việc với người Hồi Giáo, bạn sẽ có dịp tìm hiểu các dịp lễ quan trọng của họ ví dụ như Tháng Ramadan, và lễ Eid.
Ở Anh: Thầy Cô là người hướng dẫn cho học trò chứ không áp đặt, trái ngược với ở Châu Á, Thầy Cô có xu hướng áp đặt nhiều hơn. Trong một chương trình trao đổi giáo dục của Trung Quốc và Anh trên truyền hình mà tôi có dịp xem, hai trường trung học ở Anh và Trung Quốc trao đổi giáo viên cho nhau để xem cách dạy của nước này có kết quả như thế nào với học trò của nước kia. Các giáo viên người Trung Quốc không quen với cách học tập và giao tiếp của học sinh trung học ở Anh đến nỗi có người đã rơi nước mắt. Điều này hoàn toàn là do khác biệt về văn hóa chứ không phải do lỗi của bên nào hết.
Bài viết trên Fb của Mrs Thanh McKenzie.
Net🆔.vn
TMĐT
ERP
